Η χρηματοπιστωτική κρίση φέρνει βουτιά στην αγορά ακινήτων, η οποία εκδηλώνεται με πτώση τιμών και πρωτοφανή καθίζηση της οικοδομικής δραστηριότητας.
Η κρίση στην αγορά ακινήτων αποτυπώνεται στα 150.000 αδιάθετα διαμερίσματα, στη μείωση κατά 40% των εκταμιεύσεων στεγαστικών δανείων, κατά 20% στις αγοραπωλησίες αλλά και στην πτώση τιμών της τάξεως του 10%, η οποία προς το παρόν εμφανίζεται με τη μορφή δωρεάν παροχών (θέσεις πάρκινγκ, αποθήκες) από τους κατασκευαστές προς τους αγοραστές ακινήτων. Μάλιστα, αν η σημερινή κατάσταση με τις τράπεζες που έχουν
ΔΩΡΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ
Τεχνάσματα από τεχνικές εταιρείες για να ενθαρρύνουν τους υποψήφιους πελάτες τους
κλείσει τη στρόφιγγα του δανεισμού διατηρηθεί- σύμφωνα με τις προβλέψεις των διεθνών οίκωνγια ακόμη έξι μήνες και αυξηθεί περαιτέρω το κόστος του χρήματος όπως ήδη γίνεται με τις αυξήσεις των επιτοκίων, θεωρείται πιθανό πως οι τιμές θα πέσουν κι άλλο το επόμενο διάστημα.
Τα πρώτα δείγματα από το ξεφούσκωμα της αγορά ακινήτων αποτελούν πραγματικότητα και στη χώρα μας ακολουθώντας τη μεγάλη βουτιά που καταγράφεται εδώ και μήνες σε ΗΠΑ, Ισπανία, Ιρλανδία και Βρετανία. Άλλωστε, το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων σε αυτές τις χώρες πυροδότησε την πρωτοφανή χρηματοπιστωτική κρίση που πλήττει την παγκόσμια οικονομία και προκαλεί τριγμούς και στην Ελλάδα. Στον βαθμό που επιδεινωθεί η κατάσταση στην ελληνική κτηματαγορά, οι συνέπειες εκτιμάται ότι θα είναι σοβαρότατες και θα πλήξουν την οικονομία και την απασχόληση. Άλλωστε, ήδη τεχνικές εταιρείες και εργαζόμενοι υφίστανται την πίεση και τα στοιχεία μιλούν για μείωση της απασχόλησης κατά 50.000 άτομα την τελευταία διετία στους κλάδους των κατασκευών και των οικοδομικών υλικών.
Ήδη οι κατασκευαστές προχωρούν σε μειώσεις τιμών μέσω εκπτώσεων που φτάνουν το 10%, ενώ ακούγονται και υψηλότερα ποσοστά, ανάλογα με τον δανεισμό κάθε εταιρείας. Προς το παρόν οι τεχνικές εταιρείες μετέρχονται πάσης φύσεως τεχνάσματα, όπως να χαρίζουν στους υποψήφιους αγοραστές τις κλειστές θέσεις πάρκινγκ, τις αποθήκες που συνήθως βρίσκονται στο υπόγειο, τις παροχές σύνδεσης του ακινήτου με τα δίκτυα της ΔΕΗ και της ΕΥΔΑΠ ή να εμφανίζουν αρκετά χαμηλότερη τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο για τους ημιυπαίθριους χώρους. Έτσι, για διαμέρισμα που κοστίζει 300.000
ευρώ, με αυτές τις εκπτώσεις και ύστερα από παζάρι ο κατασκευαστής φθάνει να ρίξει την αρχική τιμή έως και 30.000 ευρώ. Ενδεικτικό είναι ότι παλαιότερα, όταν η ζήτηση στην αγορά ήταν υψηλή, οι κατασκευαστές πωλούσαν τους κλειστούς ημιυπαίθριους χώρους (παρ΄ ότι είναι παράνομο) στην ίδια τιμή ανά τ.μ. με την τιμή του διαμερίσματος. Τώρα ζητούν χαμηλότερη τιμή.
Οι ενδείξεις της κρίσης
Πάντως, οι ενδείξεις της κρίσης είναι ορατές παντού:
● Στα λιγότερα κατά 40% νέα στεγαστικά δάνεια που εξέδωσαν οι τράπεζες τον Αύγουστο (ο ρυθμός αύξησης νέων χορηγήσεων υποχώρησε στο 15,5% έναντι 23,5% τον Αύγουστο 2007), πολλά από τα οποία μάλιστα ήταν επισκευαστικά.
● Στα συμβόλαια που φτάνουν έπειτα από παζάρια και διαπραγματεύσεις στο στάδιο της υπογραφής και τα οποία αφορούν πολύ συγκεκριμένους τύπους ακινήτων, ειδικότερα δυάρια και τριάρια παλαιότητας άνω των 10 ετών και αξίας όχι άνω των 200.000
- 300.000 ευρώ. Για τα ακριβότερα ακίνητα (μεζονέτες, μονοκατοικίες, διαμερίσματα μεγάλης επιφανείας) το αγοραστικό ενδιαφέρον είναι εξαιρετικά περιορισμένο.
● Στη συνεχιζόμενη βουτιά της οικοδομικής δραστηριότητας, η οποία το πρώτο επτάμηνο του έτους μειώθηκε 15,2% κατ΄ όγκο, αλλά τον Ιούλιο έπεσε κατά 20% έναντι του ίδιου μήνα πέρυσι. Ειδικά στην Αττική που μαζί με τη Θεσσαλονίκη αντιπροσωπεύουν το 80% της αγοράς πανελλαδικά, η μείωση έφτασε σε 24% το επτάμηνο. Η μείωση της οικοδομής επηρεάζει το ΑΕΠ και αντανακλάται στη βουτιά κατά περίπου 900 εκατ. ευρώ (-6,8%) των επενδύσεων που έγιναν συνολικά το πρώτο τρίμηνο του έτους στην οικονομία. Όπως λένε οι κατασκευαστές, «αν δεν είχαμε βάλει φρένο στην ανέγερση νέων οικοδομών, η υπερπροσφορά θα ήταν τεράστια και επομένως η βουτιά των τιμών δεδομένη».
Στροφή στο ενοίκιο
Επιπλέον, η κρίση απεικονίζεται με την επιστροφή πολλών στο ενοίκιο. Η σοβαρή αύξηση της προσφοράς καινούργιων κατοικιών σε συνδυασμό με το αρνητικό κλίμα που καθιστά πολλούς υποψήφιους αγοραστές επιφυλακτικούς να αγοράσουν σπίτι, έχει αναθερμάνει τη ζήτηση σε αυτή την αγορά. Αυτή τη φορά, όμως, δεν αναμένονται θεαματικές αυξήσεις τιμών στα ενοίκια, λόγω της υψηλής προσφοράς νεόδμητων ακινήτων. Πάντως, τα περιζήτητα προς ενοικίαση σπίτια είναι όσα έχουν εμβαδόν έως 90 τ.μ. στο κέντρο της Αθήνας και σε γειτονιές με σταθμό Μετρό. Το 2007, οι ανατιμήσεις στα ενοίκια έφθασαν το 4,5%, ενώ περίπου στα ίδια επίπεδα διαμορφώνονται και φέτος.
Θηλιά στις κατασκευαστικές
Πολλοί εργολάβοι και κατασκευαστές έρχονται αντιμέτωποι με διαταγές πληρωμής που εκδίδουν τράπεζες και προμηθευτές εις βάρος τους, γεγονός που δείχνει αδυναμία να αποπληρώσουν τις οφειλές τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση κατασκευαστικής εταιρείας εισηγμένης στο Χρηματιστήριο- δραστηριοποιείται στην αγορά κατοικίαςτης οποίας οι μέτοχοι ακούγεται ότι έχουν φτάσει να υποθηκεύσουν την προσωπική τους περιουσία για να περιορίσουν τις απώλειες.
Η αίσθηση πως οι τιμές των ακινήτων θα αυξάνονταν εις το διηνεκές ή εν πάση περιπτώσει πως δεν θα υπήρχε πισωγύρισμα, δεν υπάρχει πια. Η κούρσα της περιόδου 1996-2006 όταν οι τιμές αυξάνονταν ετησίως 6,5%, βάσει στοιχείων της ΤτΕ, ανακόπηκε το 2007. Έκτοτε, η αγορά ακινήτων φαίνεται ότι έχει διέρχεται κρίσιμη καμπή, η ζήτηση πέφτει συνεχώς και οι ονομαστικές τιμές είναι παγωμένες, δεχόμενες τώρα έντονα πτωτικές πιέσεις.
ΠΗΓΗ: TA NEA, 22/10/08 ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Γιώργος Φιντικάκης gfid@dolnet.gr
