Αντιμέτωπα με το φάσμα της χειρότερης οικονομικής ασφυξίας των τελευταίων δεκαετιών βρίσκονται τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις αλλά και ολόκληρη η οικονομία. Η χρηματοπιστωτική κρίση, που εδώ και 14 περίπου μήνες μαστίζει της αγορές, κλονίζει συθέμελα το οικονομικό οικοδόμημα και απειλεί να βυθίσει τη χώρα σε μακροχρόνια ύφεση. Καθώς η αγορά έχει «στεγνώσει» από μετρητά και η εμπιστοσύνη μεταξύ των τραπεζών βρίσκεται στο ναδίρ, νοικοκυριά και επιχειρήσεις βρίσκονται τώρα αντιμέτωπα με το πραγματικό πρόσωπο της κρίσης που προκαλεί πρωτοφανή έλλειψη ρευστότητας, στραγγαλίζοντας την κατανάλωση και την επιχειρηματική δραστηριότητα.
«Ενώ πριν από έναν χρόνο όλοι εμπιστεύονταν τους πάντες, τώρα κανείς δεν εμπιστεύεται κανέναν», αναφέρει χαρακτηριστικά υψηλόβαθμος τραπεζίτης, μεταφέροντας το κλίμα που ισχύει όχι μόνο στην ελληνική αλλά και τις διεθνείς αγορές.
«Καμπανάκι» για μείωση της ανάπτυξης χτύπησε και η Τράπεζα της Ελλάδος, καθώς ο διοικητής της κ. Γ. Προβόπουλος προέβλεψε υποχώρηση και των επιχειρηματικών επενδύσεων μέσα στους επόμενους μήνες, αν συνεχιστεί η κρίση.
Στερεύει το ρευστό
Την ίδια στιγμή, ακόμα και οι εφοπλιστές, που τα τελευταία χρόνια, με την πλεονάζουσα ρευστότητά τους είχαν χρηματοδοτήσει τα χρηματιστήρια και τις τράπεζες, ανακρούουν
Στα στεγαστικά δάνεια αναμένεται μείωση κατά 50% του ρυθμού εκταμιεύσεων σε ετήσια βάση, λόγω της εκτίναξης των επιτοκίων σε δυσθεώρητα ύψη
πρύμνα. Πλέον, χρησιμοποιούν τα κεφάλαιά τους για να πληρώσουν τα δικά τους επιχειρηματικά σχέδια, στερώντας την αγορά από ακόμα μια πηγή ρευστότητας.
Στο τραπεζικό γκισέ οι εκταμιεύσεις νέων δανείων έχουν μειωθεί κατακόρυφα και πλέον, όπως αναφέρουν στελέχη χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, μόνο 3 στις 10 αιτήσεις νέων δανείων φτάνουν τελικά στην εκταμίευση. Στα στεγαστικά δάνεια αναμένεται μείωση κατά 50% του ρυθμού εκταμιεύσεων σε ετήσια βάση, καθώς η εκτίναξη των επιτοκίων σε δυσθεώρητα ύψη, μαζί με την αβεβαιότητα των υποψήφιων αγοραστών και τη διατήρηση των τιμών των ακινήτων δημιουργούν ένα ιδιαίτερα αποτρεπτικό κοκτέιλ. Ήδη για ένα εικοσαετές δάνειο 150.000 ευρώ, αν εξαρτάται από το διατραπεζικό επιτόκιο Εuribor, η αύξηση της μηνιαίας δόσης ανέρχεται σε 100 ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο δωδεκάμηνο.
Παράλληλα, οι τράπεζες τις τελευταίες εβδομάδες έχουν «παγώσει» και δάνεια που έχουν ήδη εγκριθεί και καθυστερεί αδικαιολόγητα η εκταμίευσή τους, καθώς βγαίνουν χαμένες από τη διαφορά των επιτοκίων. Για παράδειγμα, λόγω και του έντονου ανταγωνισμού, σε πολλές περιπτώσεις τα αρχικά επιτόκια των στεγαστικών δανείων είναι χαμηλότερα του 5%, ενώ οι ίδιες οι τράπεζες «αγοράζουν» το χρήμα με 6% ή και 7%. Έτσι, επιλέγουν να μην εκταμιεύσουν τα ποσά, περιμένοντας εξομάλυνση στη διατραπεζική αγορά.
Η εξέλιξη αυτή «στραγγαλίζει» τους κατασκευαστές και μια σειρά από επαγγέλματα που σχετίζονται με την οικοδομή. Η πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας- που παραδοσιακά αποτελεί «ατμομηχανή» της ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια- ξεπερνά το 15% από την αρχή του έτους και έτσι τα μηνύματα για το υπόλοιπο του 2008 μόνο αισιόδοξα δεν είναι.
Τ α επισφαλή δάνεια
Την ίδια στιγμή, αντιμέτωπα με τη «δαμόκλειο σπάθη» της υπερχρέωσης είναι εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά που πλέον στερούνται τη διέξοδο της αναχρηματοδότησης των οφειλών τους. Έτσι, από τη μια βλέπουν τη μηνιαία δόση τους να ανεβαίνει σε δυσθεώρητα ύψη και από την άλλη δεν μπορούν να συμμαζέψουν τα χρέη τους, καθώς οι πόρτες της μεταφοράς υπολοίπου παραμένουν ερμητικά κλειστές. Η αύξηση του δείκτη επισφαλών δανείων στο 4,7% από 4,5%όπως προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ- μπορεί να είναι οριακή, καταδεικνύει όμως αλλαγή της τάσης, καθώς ο στόχος των τραπεζών ήταν ο σχετικός δείκτης να πέσει στο 3,5% μέχρι το τέλος του έτους.
Ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις παίρνει το πρόβλημα ανά μεσα στις επιχειρήσεις, για τις οποίες η πρόσβαση σε ρευστότητα είναι ζωτικής σημασίας για την ίδια την επιβίωσή τους. Αυτήν τη στιγμή, καθώς τα ταμεία των τραπεζών έχουν «στερέψει», η χρηματοδότηση των επιχειρηματικών προσπαθειών γίνεται με το σταγονόμετρο και με ιδιαίτερα επαχθείς όρους. Σήμερα το επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων ξεπερνά το 8%, ακόμα και για τις πιο υγιείς εταιρείες, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η εξυπηρέτηση των ομολόγων και των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων γίνεται με κόστος που ξεπερνά ακόμα και το 10%.
Παράλληλα, η πρόσβαση σε κεφάλαιο κίνησης είναι εξαιρετικά περιορισμένη, ενώ παράλληλα η πτώση της κατανάλωσης στερεί μετρητά από την αγορά. Οι ακάλυπτες συναλλαγές και οι απλήρωτες συναλλαγματικές πολλαπλασιάζονται, ενώ παράλληλα για τις μεγάλες επιχειρήσεις η δίοδος της άντλησης κεφαλαίων μέσω του Χρηματιστηρίου έχει κλείσει για τα καλά, καθώς κανείς δεν είναι διατεθειμένος να χρηματοδοτήσει αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, αν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί χωρίς κρατική παρέμβαση μέσα στους επόμενους μήνες, ελλοχεύει ο κίνδυνος να «σκάσουν» μαζικά επιχειρηματικά δάνεια και οι εταιρείες να μην μπορούν να χρηματοδοτήσουν οφειλές τους. Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει δραματικές επιπτώσεις τόσο στην ανεργία όσο και στην ανάπτυξη, που - σύμφωνα με τα πιο απαισιόδοξα σενάρια- μπορεί να γυρίσει ακόμα και σε αρνητικό πρόσημο, βυθίζοντας ολόκληρη τη χώρα σε βαθιά και παρατεταμένη ύφεση.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ:ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΦΑΝΗΣ
ΠΗΓΗ : TA NEA , 12/10/08
