Του ΜΠΑΜΠΗ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΑΔΗ
Οικοδομή, αυτοκίνητα και τουρισμός είναι οι τρεις βασικοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας που ήδη έχουν δεχθεί τα σοβαρότερα πλήγματα από την συνεχιζόμενη οικονομική κρίση.
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: σύμφωνα με ανακοίνωση της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας την περασμένη εβδομάδα, η οικοδομική δραστηριότητα υποχώρησε το 2008 κατά 17,9% σε επιφάνεια και 15,4% σε αριθμό αδειών. Από την άλλη πλευρά, οι πωλήσεις των αυτοκινήτων ήταν πεσμένες 36,9% το πρώτο δίμηνο του 2009 όπως προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία που έκανε γνωστά ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων, ενώ οι κρατήσεις στα ξενοδοχεία είναι μειωμένες φέτος κατά 20-30%, σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων.
Μικρομεσαίοι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους τομείς προσπαθούν ν' αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες και να μείνουν «όρθιοι». Μιλούν για τις δυσκολίες και τα αιτήματά τους.
ΝΙΚΟΣ ΛΑΤΟΥΣΑΚΗΣ Κατασκευαστής
«Χρειάζεται στήριξη η οικοδομή»
ΣΠΟΥΔΑΣΕ πολιτικός μηχανικός και σήκωσε την πρώτη του οικοδομή το 1989. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στα «τελειώματα» (διαμορφώνει τον περιβάλλοντα χώρο) δύο πολυκατοικιών στο Κορωπί της Αττικής, που αριθμούν 12 διαμερίσματα και 4 μεζονέτες.
Ο προβληματισμός του λόγω της κρίσης είναι έντονος. Οι περιορισμοί των τραπεζών στις χορηγήσεις στεγαστικών δανείων κάνουν πιο δύσκολη την απόκτηση κατοικίας από τους υποψήφιους ιδιοκτήτες. «Τα προηγούμενα χρόνια υπήρξε πολύ μεγάλη προσφορά διαμερισμάτων και τώρα υπάρχει πολύ χαμηλή ζήτηση» λέει, εξηγώντας ότι η αυξημένη προσφορά ήταν πιο απλό να απορροφηθεί όταν οι τράπεζες έδιναν δάνεια ακόμη και στο 120% της αγοραίας αξίας. Ενώ τώρα που οι χορηγήσεις μόλις και μετά βίας φτάνουν στο 70-80% της εμπορικής αξίας, οι υποψήφιοι αγοραστές αναγκάζονται να κάνουν πίσω.
Ελπίζει και στην «καλή δουλειά» που κάνει στις οικοδομές του: «Ο κόσμος θέλει καλές τιμές αλλά θέλει και ποιοτική δουλειά στο σπίτι που πρόκειται να πάρει. Το γεγονός ότι διαθέτω και τα δύο με βοηθάει σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία» υποστηρίζει αναφέροντας ότι τα μηνύματα από τους μεσίτες είναι θετικά, καθώς οι πολυκατοικίες του διαθέτουν βιολογικό καθαρισμό, στοιχείο που θεωρείται πολύ σημαντικό στην περιοχή.
Ο κ. Ν. Λατουσάκης θεωρεί, πάντως, αναγκαία και τη συνδρομή της πολιτείας, η οποία πολλές φορές «χτυπάει» την οικοδομή με τις επιλογές της. Αναφέρει δε ως παράδειγμα την πρόθεση της κυβέρνησης να νομιμοποιήσει τους ημιυπαίθριους προκειμένου να εισπράξει χρήματα: «Φανταστείτε τι έχει να γίνει εάν οι ιδιοκτήτες αρχίσουν και ζητούν από τους κατασκευαστές συμμετοχή στην πληρωμή του φόρου (εκτός αν η επιβάρυνση είναι μικρή)».
ΦΟΒΑΤΑΙ
«Παλιότερα, έδινες δύο διαμερίσματα "στα τούβλα", έπαιρνες χρήματα, προχώραγες, ξαναέδινες μετά άλλα δύο και συνέχιζες. Τώρα υπάρχει πίεση, γιατί πωλήσεις "στα μπετά" είναι ελάχιστες και στο μεταξύ τρέχουν και τα δικά σου έξοδα όπως και οι τόκοι, αν έχεις τραπεζικό δανεισμό».
ΕΛΠΙΖΕΙ
Σε γενικές γραμμές έχει καλή αντιμετώπιση από την τράπεζά του, επειδή ήταν συνεπής στις πληρωμές του. Μάλιστα, αυτό που περιμένει τώρα από μέρα σε μέρα είναι μία θετική απάντηση σε αίτημά του να επιμηκυνθεί για κάποιους μήνες η περίοδος χάριτος (διάστημα στο οποίο πληρώνει μόνο τόκους) στα δάνειά του.
ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ Πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Auto Profit Α.Ε.
«Μείναμε με μεγάλο στοκ Ι.Χ.»
Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Auto Profit ιδρύθηκε το 1995 και έχει την έκθεσή της στη λεωφόρο Συγγρού, δρόμο που αποτελεί μία από τις παραδοσιακές «πιάτσες» στην αγορά του αυτοκινήτου. Η επικεφαλής της, Βικτωρία Καποδίστρια, λέει πως «μέχρι στιγμής ως εταιρεία δεν αντιμετωπίζουμε κανένα άλλο πρόβλημα εκτός αυτών που λόγω της κρίσης αντιμετωπίζουν σήμερα όλες οι εισαγωγικές εταιρείες».
Η εταιρεία πουλάει καινούρια (SUZUKI) καθώς και μεταχειρισμένα Ι.Χ. «Επειδή οι παραγγελίες μας στη SUZUKI γίνονται 5-6 μήνες νωρίτερα από την παραλαβή τους, η εταιρεία μας βρέθηκε με μεγάλο στοκ. Παρ' όλα αυτά χάρη στην καλή συνεργασία μας με τον προμηθευτή αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα», αναφέρει με αισιοδοξία.
Προβληματίζεται, ωστόσο, από την πολιτική των τραπεζών: «Δεν λέμε ότι οι τράπεζες πρέπει να δίνουν δάνεια χωρίς να ελέγξουν τους πελάτες, δεν είναι αυτή η φιλοσοφία μας και ούτε ήταν, όλα αυτά τα χρόνια. Και αυτό, όπως υποστηρίζει, αποδεικνύεται: οι επισφάλειες από πελάτες μας σε όλες τις τράπεζες είναι σχεδόν μηδενικές». Η ίδια, λοιπόν, πιστεύει πως μόνο αν οι τράπεζες αντιμετωπίσουν καλύτερα τους αγοραστές, θα ανοίξει λίγο η αγορά.
Από εκεί και πέρα, η Β. Καποδίστρια αναφέρεται και στις κινήσεις που έχει κάνει η ίδια η εταιρεία προκειμένου να «τονώσει» τις πωλήσεις: εκτός από τις προσφορές, καθιέρωσε και άτοκο και επιδοτούμενο διακανονισμό με επιτόκιο 3,9% και εξόφληση έως 60 μήνες, τονίζοντας ότι δεν έκανε καμία περικοπή στη διαφήμιση προκειμένου να «επικοινωνήσει» τις προσφορές. Και όπως υποστηρίζει η ίδια «δεν προβήκαμε σε καμία απόλυση, ούτε σε μείωση μισθών, ενώ αντίθετα ενισχύσαμε το τμήμα πωλήσεων με έμπειρο προσωπικό».
ΦΟΒΑΤΑΙ
«Το βασικότερο πρόβλημα είναι οι τράπεζες, που δυσκολεύουν ή απορρίπτουν εγκρίσεις δανείων ενδιαφερόμενων αγοραστών που δεν έχουν κανένα πρόβλημα πιστοληπτικής ικανότητας».
ΕΛΠΙΖΕΙ
«Μέτρα όπως η απόσυρση των παλιών ρυπογόνων αυτοκινήτων θα βοηθήσουν την αγορά. Υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι αρκετά μεγάλο το κέρδος για τον αγοραστή και όχι για παράδειγμα τα χίλια ευρώ, όπως διαδίδεται, τα οποία οι εταιρείες τα δίνουν και τώρα στους πελάτες».
ΜΑΚΗΣ ΚΛΑΡΑΣ Ξενοδόχος, πρόεδρος ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων της Κύθνου
«Σχεδόν ανύπαρκτος είναι ο δανεισμός μέσω ΤΕΜΠΜΕ»
Ο ΜΑΚΗΣ ΚΛΑΡΑΣ είναι ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου «Porto Claras» στην όμορφη Κύθνο. Είναι παράλληλα και πρόεδρος των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων στο νησί, καθώς και αντιπρόεδρος της Κυκλαδικής Ομοσπονδίας Ενοικιαζόμενων Καταλυμάτων.
Το ξενοδοχείο του, που λειτουργεί 22 χρόνια, έχει 28 δωμάτια. Στο ερώτημα πώς πάνε οι κρατήσεις για τη φετινή χρονιά, ο Μ. Κλάρας απαντάει ότι «εμείς, όπως και η Κύθνος γενικότερα, δουλεύουμε κυρίως με έλληνες τουρίστες, για τους οποίους είναι πολύ νωρίς να κλείσουν για το καλοκαίρι». Ωστόσο, όπως λέει ο ίδιος, έχουν αρχίσει σιγά σιγά να χτυπούν τα τηλέφωνα για κρατήσεις που αφορούν την περίοδο των εορτών του Πάσχα.
«Πιστεύω πως η Κύθνος δεν θα έχει ιδιαίτερο πρόβλημα», λέει. Και προσθέτει ότι «οι Ελληνες θα κάνουν τελικά διακοπές, έστω και αν έρθουν φέτος για λιγότερες ημέρες το καλοκαίρι».
Σύμφωνα με τον ίδιο, την οικονομική κρίση θα τη νιώσουν κυρίως οι προορισμοί εκείνοι που βασίζονται στους τουρ οπερέιτορ που φέρνουν τουρίστες από το εξωτερικό με οργανωμένες διαδικασίες.
Εκείνο, πάντως, που προβληματίζει τον Μ. Κλάρα είναι οι δανειοδοτήσεις μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας. Οπως υποστηρίζει ο ίδιος, «υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τα δάνεια του ΤΕΜΠΜΕ, καθώς από τους συναδέλφους μου στο νησί δεν έχει ικανοποιηθεί σχεδόν κανείς». Θεωρεί δε σημαντικό το θέμα του δανεισμού ιδίως αυτή την περίοδο που πολλοί θέλουν να ανακαινίσουν τα ξενοδοχεία ή τα δωμάτιά τους για το καλοκαίρι.
«Ο όρος για δανειοδότηση μέσω του ΤΕΜΠΜΕ, που προβλέπει ότι δικαιούται επιδότηση επιτοκίου μία επιχείρηση η οποία έχει τρεις συνεχόμενες κερδοφόρες χρήσεις, λειτουργεί προς όφελος εκείνων που δεν έχουν... ανάγκη».
ΦΟΒΑΤΑΙ
Τις δυσκολίες δανεισμού, καθώς σχεδόν όλοι οι επαγγελματίες του νησιού αντιμετωπίζουν σήμερα προβλήματα με το ΤΕΜΠΜΕ.
ΕΛΠΙΖΕΙ
Οτι οι Ελληνες θα κάνουν διακοπές, έστω και περιορίζοντας λίγο το χρόνο διαμονής τους.
ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΝΤΖΙΑΣ Ξενοδόχος, τουριστικός πράκτορας
«Δραματικές οι αλλαγές»
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ στον τουρισμό εδώ και 25 χρόνια ως τουριστικός πράκτορας στη Λευκάδα. Κλείνει συμφωνίες με τους τουρ-οπερέιτορ για λογαριασμό των ξενοδόχων στο νησί, ενώ κατέχει και την άδεια εκμετάλλευσης της εταιρείας ενοικιάσεων αυτοκινήτων AVIS για τη Δυτ. Ελλάδα.
Η εταιρεία του, Π. Γαντζίας Α.Ε., εξαγόρασε πριν από λίγους μήνες το ξενοδοχείο «Λευκάς», β' κατηγορίας και δυναμικότητας 96 δωματίων.
«Η οικονομική κρίση νομίζω ότι θα μεγαλώνει μέρα με την ημέρα» λέει θέτοντας τις παραμέτρους (πέρα από τη μείωση των αφίξεων) που θα φέρουν λιγότερα έσοδα στο νησί.
Η μία αφορά τις εκπτώσεις που ζητούν οι τουρ-οπερέιτορ και οι οποίες, ειδικά από τους Αγγλους, κυμαίνονται από 10 έως 20%. «Το χειρότερο, όμως, είναι ότι επιβάλλουν την αλλαγή των συμβολαίων από commitment σε allotment». Αυτό σημαίνει ότι οι τουρ-οπερέιτορ δεν πληρώνουν τα δωμάτια για τις 170 ημέρες που διαρκεί η σεζόν αλλά μόνο για όσες θα έχουν πελάτες.
Στα προηγούμενα συμβόλαια ο τουρ οπερέιτορ πλήρωνε για όλες τις μέρες ανεξάρτητα από το εάν είχε πελάτες ή όχι.
Αυτό που τον ανησυχεί ιδιαίτερα είναι τι θα συμβεί σε περίπτωση νέων ακυρώσεων, από τη στιγμή που οι περισσότεροι ξενοδόχοι λόγω της πτώσης στις κρατήσεις ούτως ή άλλως θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα στην αποπληρωμή των δανείων τους. «Σε μια τέτοια περίπτωση η λύση είναι να φανούν ελαστικές οι τράπεζες».
ΦΟΒΑΤΑΙ
«Περιμένουμε ότι οι Αγγλοι θα είναι φέτος 35%-40% λιγότεροι σε σχέση με πέρυσι» -από την αγορά αυτή προέρχεται το 40% των ξένων τουριστών που φτάνουν στη Λευκάδα.
ΕΛΠΙΖΕΙ
Οτι δεν θα επιβεβαιωθούν τα χειρότερα σενάρια, που θέλουν αρκετούς ταξιδιώτες να ακυρώνουν τις κρατήσεις τους για Πάσχα και καλοκαίρι.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΣΣΕΛΟΣ (Πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Εθνικών Συνδέσμων Κατασκευαστών στον κλάδο της Ενδυσης)
«Τέλος στις υπερβολές»
ΕΥΚΑΙΡΙΑ να προσγειωθούν στην πραγματικότητα οι τιμές και η κατανάλωση θεωρεί την κρίση που περνάει η εγχώρια και η διεθνής αγορά ένδυσης ο κ. Βασίλης Μασσέλος.
Ο πρόεδρος της IAF, της παγκόσμιας ομοσπονδίας των εθνικών συνδέσμων κατασκευαστών ενδυμάτων και των συναφών με την ένδυση κλάδων υποστηρίζει ότι: ««Διεθνώς παρατηρείται αναστροφή της τάσης που ήθελε τα τελευταία χρόνια τα προϊόντα πολύ χαμηλού επιπέδου τιμών αλλά και τα προϊόντα πολυτελείας να παρουσιάζουν ισχυρή ανάπτυξη εις βάρος των μεσαίων κατηγοριών. Η σημαντική πτώση της ζήτησης για είδη πολυτελείας αλλά και η μείωση του όγκου πωλήσεων των ενδυμάτων χαμηλής τιμής σηματοδοτούν ίσως τη στροφή των καταναλωτών στον μεσαίο χώρο, σε brands δηλαδή που ενσωματώνουν αξία σε προσιτές τιμές».
Ο ίδιος είναι διευθύνων σύμβουλος της ΝΟΤΑ Α.Ε., ελληνικής εταιρείας με παραγωγική και εμπορική δραστηριότητα στον υποκλάδο των εσωρούχων. Εκτιμά ότι η δραστική κάμψη της κατανάλωσης πλήττει κυρίως το λιανεμπόριο, το οποίο τα τελευταία χρόνια είχε «καλομάθει», κερδίζοντας από τη διαρκή πτώση τιμών των παραγόμενων ενδυμάτων την οποία δεν μετακύλισε στην τελική τιμή λιανικής.
«Το οργανωμένο λιανεμπόριο ρούχων δημιούργησε δαπανηρές δομές (ακριβά καταστήματα, υψηλά κόστη για μάρκετινγκ και διαφήμιση) προωθώντας ταυτόχρονα ρούχα υπερτιμημένα. Στη σημερινή συγκυρία των ισχνών αγελάδων και της μειωμένης διάθεσης για κατανάλωση πρέπει να επανεκτιμηθούν όλα αυτά τα κόστη και να διορθωθούν οι υπερβολές ώστε οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις να αντέξουν τη μείωση της ζήτησης».
Σε ό,τι αφορά τις παραγωγικές επιχειρήσεις ένδυσης, εκτιμά ότι η διατήρηση των μονάδων σε χώρες χαμηλού κόστους είναι μονόδρομος προκειμένου να συγκρατηθεί σε ανταγωνιστικά επίπεδα η τιμή των ρούχων.
Ερχόμενος από το 24ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ενδυσης της IAF, που πραγματοποιήθηκε στο Μάαστριχτ, θέτει ακόμη μια παράμετρο όσον αφορά το μέλλον των επιχειρήσεων ένδυσης. Υπογραμμίζει «ότι η κατάρρευση των χρηματαγορών ενισχύει την εικόνα του κλάδου ένδυσης, ο οποίος παράγει πραγματικά προϊόντα και δημιουργεί πραγματική αξία, ενός κλάδου που είχε παραγκωνιστεί ως "παραδοσιακός" και "χαμηλών αποδόσεων" όσο διαρκούσε η χρηματοπιστωτική ευφορία και τα εύκολα κέρδη».
Σε ό,τι αφορά την εγχώρια αγορά, θεωρεί ότι η πραγματική έκταση της κρίσης θα φανεί τον Σεπτέμβριο, μετά τον απολογισμό της τουριστικής κίνησης, καθώς μέχρι σήμερα τα όποια προβλήματα εστιάζονται στην έλλειψη ρευστότητας και τη δυσκολία τροφοδοσίας της αγοράς από το τραπεζικό σύστημα.
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ , 22/3/09
