Σε μια στιγμή που η οργή και η απόγνωση των εργατικών στρωμάτων και της νεολαίας αυξάνονται περισσότερο από ποτέ, σε μια στιγμή που καταιγιστικά μέτρα παίρνονται το ένα πίσω από το άλλο, για την εφαρμογή του Μνημονίου και των αναδιαρθρώσεων που επιτάσσει η καπιταλιστική κρίση, ιδιαίτερα, σε μια στιγμή που φαίνεται πως η διάθεση και η δράση του λαϊκού παράγοντα μπορεί να ξεπεράσει τα γνωστά όρια και αποκτά ξανά τις διαστάσεις του μαζικού κινήματος (πανεργατικές απεργίες και ιδιαίτερα αυτές τις 5/5 και 15/12, Κερατέα, κίνημα για τα διόδια), ο χώρος του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ επιδίδεται σε μια συστηματική επίθεση σε οποιαδήποτε κίνηση κινείται στα αριστερά του, θέτει συγκεκριμένα αιτήματα αιχμής, απαιτεί συντονισμό των αγώνων.
Παρομοίως, διαχωρίζεται και επιτίθεται ενάντια σε κάθε αυθόρμητη εκδήλωση της οργής του κόσμου. Σε επίπεδο πρακτικής συνεχίζει τις περιχαρακωμένες, διαφορετικές, ξεχωριστές συγκεντρώσεις, πρωτοβουλίες, οικοδομώντας ένα μέτωπο γύρω από τον εαυτό του και τη στενή επιρροή του, τη στιγμή που οι συνθήκες απαιτούν την πιο πλατιά συσπείρωση δυνάμεων για την ανατροπή της εφαρμοζόμενης πολιτικής.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια έχουν πληθύνει τα δημοσιεύματα ενάντια στην ΚΟΕ, το ΝΑΡ, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και φυσικά η εφημερίδα Δρόμος είχε την τιμητική της με επανωτά άρθρα και εκτεταμένα σχόλια. (21/12, 28/12, 30/12και 2/1/2011). Σχόλια που καταφεύγουν σε λαθροχειρίες, σε βολικές παραποιήσεις. Αλλά δεν πειράζει. Έστω και έτσι, θα γίνει ένας «διάλογος», μια ουσιαστική αντιπαράθεση και ελπίζουμε στο τέλος ο αναγνώστης να ξεδιαλύνει ορισμένα ζητήματα ουσίας.
Ένα ζήτημα ουσίας
Κατ’ επανάληψη έχουμε υποστηρίξει πως το 2010, με την υπαγωγή της χώρας στην εποπτεία της Τρόικας, εισήλθαμε σε ένα ειδικό καθεστώς, μια νέα καθεστωτική φάση με ορισμένα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Μάλιστα με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς (ευρωκομμουνιστικής προέλευσης) αντιπαρατεθήκαμε γύρω από το ζήτημα, γιατί και αυτές υποτιμούσαν τα ειδικά χαρακτηριστικά της νέας φάσης και επέμεναν ότι είναι μια συνηθισμένη καπιταλιστική αναδιάρθρωση και τίποτα παραπάνω.
Έχουμε επισημάνει δύο μεγάλα κενά στην πολιτική στάση και γραμμή του ΚΚΕ: Το πρώτο έγκειται στο ότι δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη όσα έγιναν το 2010. Το Μνημόνιο, η Τρόικα, και όσα βιώνονται ως «χούντα», ως «κατοχή», ως κατάλυση της εθνικής κυριαρχίας, υποβάθμισης του κοινοβουλίου, ως ειδικό καθεστώς εποπτείας και άμεσου οικονομικού ελέγχου, ή όπως έχουν άλλοι χαρακτηρίσει και επίσημα μπανανίας και μισοαποικίας, δεν φαίνεται να ενδιαφέρουν πολύ το ΚΚΕ.
Αυτή η νέα καθεστωτική φάση ορίζει μια ιδιαίτερη πολιτική κατάσταση που χρήζει όχι μόνο καταγγελίας, αλλά συγκεκριμένης πάλης ενάντιά της. Ως ειδική μορφή αντιθέσεων που προσλαμβάνει η πορεία και η εμβάθυνση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης σε έναν αδύναμο κρίκο, ως ειδική μορφή διεθνούς πειραματισμού για τη διαχείριση της κρίσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Διεθνείς τοκογλύφοι, μονοπώλια, ελληνική αστική τάξη και κυρίαρχο πολιτικό σύστημα συμβαδίζουν στην επιβολή όλων των «γιατρικών» για την «έξοδο από την κρίση». Από την άλλη πλευρά, το 2010 είχαμε πολλαπλές εκδηλώσεις της ανάγκης αλλά και της δυνατότητας να δοθεί διέξοδος στη λαϊκή οργή, μια λύση, μια φωνή, ένα μέτωπο ανατροπής, εδώ και τώρα, των μέτρων που στραγγαλίζουν την επιβίωση και το μέλλον, πέρα από τα όρια του πολιτικού συστήματος.
Έλλειψη επίκαιρης πολιτικής αιχμής και στόχευσης
Το δεύτερο κενό έγκειται στο άλμα που κάνει το ΚΚΕ όταν εμφανίζει σχεδόν σαν άμεση λύση το σοσιαλισμό, με τη λαϊκή εξουσία και τη λαϊκή οικονομία. Με αυτό το άλμα -φάσεων, περιόδων, συσχετισμών, κοινωνικοοικονομικών μπλοκ, συμμαχιών κ.λπ.- καλύπτεται η παντελής έλλειψη κάθε πολιτικής αιχμής και στόχευσης που, σήμερα, θα δημιουργούσε προβλήματα και αναστατώσεις στην αστική τάξη και καλύτερους όρους για το λαϊκό κίνημα. Αιχμές και συνθήματα άμεσης υλοποίησης, όπως η έξοδος από την Ευρωζώνη άμεσα και από το ευρώ, η εθνικοποίηση των τραπεζών, η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, η ακύρωση των συμφωνιών με ΔΝΤ-Ε.Ε., το διώξιμο της κυβέρνησης Παπανδρέου κ.λπ. είναι ορισμένα παραδείγματα. Η επίδειξη περιχαρακωμένης δύναμης και σύνεσης δεν είναι τόσο ενοχλητική. Μιλάμε πάντα για την κεντρική πολιτική γραμμή του ΚΚΕ αυτή την περίοδο και όχι για τις επιμέρους αγωνιστικές ενέργειες.
Άλλο παράδειγμα είναι το ότι δεν υπάρχει απάντηση στα ερωτήματα του λαού για το χρέος. Δεν επιτρέπεται η Αριστερά να έχει προτάσεις για τις συγκοινωνίες, για τις τράπεζες (όπως πρόσφατα το ΠΑΜΕ πρόβαλε ένα σωστό πλαίσιο διεκδικήσεων) και να απουσιάζει μια συνολική πρόταση για το χρέος, όταν γύρω από αυτό η αστική τάξη στήνει όλο το σκηνικό. Δεν επιτρέπεται να λέμε το χρέος δεν είναι το πρόβλημα, το ζήτημα είναι οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις ειδικά σε μια φάση που το χρηματιστηριακό κεφάλαιο ασκεί την ιμπεριαλιστική του πολιτική μέσω της χρέωσης και της διεθνούς τοκογλυφίας. Δεν δίνεται, έτσι, προσανατολισμός μεταβατικής προοπτικής, δηλαδή ότι υπάρχει κοινωνική, οικονομική, πολιτική διέξοδος για τη χώρα, η οποία σαν τέτοια έχει σαφή αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά και εντάσσεται στη μακρά πορεία προς το σοσιαλισμό. Υπάρχει εκκωφαντική σιωπή γύρω από το αίτημα να φύγει άμεσα η κυβέρνηση, να ανατραπεί το ετοιμόρροπο πολιτικό σύστημα, να επισημανθούν στοιχεία ενός νέου πολιτικού συστήματος, μιας νέας μεταπολίτευσης, μιας νέας πολιτικής φάσης. Επιπρόσθετα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι στις 15/12 ήταν στο χέρι του ΚΚΕ η δημιουργία μείζονος πολιτικού ζητήματος για το σύστημα. Αν αποφάσιζε να μη μετάσχει στη Βουλή για το νομοσχέδιο και στη συνέχεια πήγαινε με κάθε επισημότητα στον πρόεδρο της δημοκρατίας εγκαλώντας για εξευτελισμό της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, για κοινοβουλευτικό πραξικοπηματισμό. Στην περίπτωση αυτή, η αναμέτρηση που έγινε στις 15/12 στους δρόμους με τους διαδηλωτές θα αποκτούσε άλλο χαρακτήρα, άλλο περιεχόμενο, άλλη δυνατότητα και άλλη προοπτική. Η πραγματικότητα δίνει πολλές ευκαιρίες και παραδείγματα για το ξετύλιγμα μιας συνεκτικής πάλης με ενιαία και αδιαίρετα τα αντιμπεριαλιστικά και αντικαπιταλιστικά καθήκοντα. Η πολιτικοποίηση της πάλης όμως, η κύρια αιχμή, απαιτούνται περισσότερο από ποτέ.
Επί του συγκεκριμένου η κριτική μας στο ΚΚΕ συνοψίστηκε στα εξής: 1) Χρειάζεται πολιτικός αγώνας. Δηλαδή αγώνας που να θέτει στο επίκεντρο την κυβέρνηση, το πολιτικό σύστημα, το πολιτικό καθεστώς, τη πολιτική εξουσία. 2) Ο πολιτικός αγώνας διεξάγεται με αιχμές. Αυτές προσανατολίζουν, αναδεικνύουν τα επίδικα, αποτελούν κλειδί για τη συνειδητοποίηση/ πολιτικοποίηση του κινήματος. 3) Οι αιχμές δεν επιλέγονται αυθαίρετα ούτε ορίζονται αυτόματα από τα προγράμματα μας ή τα ιδεολογικά μας προτάγματα. Ορίζονται κατά πρώτον από την πραγματικότητα και την ανάγκη του κινήματος. Κανείς δεν μπορεί να παρακάμψει τις ανάγκες του κινήματος ή να κάνει ότι τις αγνοεί, επειδή δεν συμπίπτουν με τα ιδεολογήματα ή τα στερεότυπά του για τη διεξαγωγή του πολιτικού αγώνα.
Ανάμεσα στις άμεσες διεκδικήσεις έστω κι αν αυτές έχουν πολιτική χροιά (εδώ που φτάσαμε και η παραμικρή διεκδίκηση βρίσκει απέναντι της το Μνημόνιο και αποκτά πολιτικές διαστάσεις), ανάμεσα στη φάση της ενεργητικής αντίστασης – της στρατηγικής ισορροπίας και της τελικής αντεπίθεσης (που ορίζουν διαφορετικά επίπεδα ταξικού συσχετισμού ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη) και στην εγκαθίδρυση της σοσιαλιστικής κοινωνίας υπάρχει μεγάλη απόσταση, εντός της οποίας ορίζεται το πεδίο της στρατηγικής και της πολιτικής. Και εδώ υπάρχει και αμηχανία και σιωπή και σύγχυση όχι μόνο από το ΚΚΕ, αλλά και από ολόκληρη την Αριστερά (και αυτή η συζήτηση θα ήταν πολύ πιο ενδιαφέρουσα και γόνιμη παρά οι αντιπαραθέσεις και οι περιχαρακώσεις σαν αυτές που επιδιώκει ο Ριζοσπάστης).
Το σχήμα που ακολουθεί ο Ριζοσπάστης - Λαθροχειρίες
Όταν παρουσιάζονται οι θέσεις του Δρόμου από τον Ριζοσπάστη, προκειμένου στη συνέχεια να ανασκευαστούν, έχουν κιόλας υποστεί μια πρώτη χειρουργική επέμβαση, μια παραποίηση.
Γράφει ο Ριζοσπάστης: «Η σημερινή πραγματικότητα που χαρακτηρίζεται από τη μεγαλύτερη επίθεση και κατάλυση της λαϊκής κυριαρχίας». Τι θέλουν να πουν μ’ αυτό; Ότι η κυβέρνηση καταπιέζεται από τους «ξένους». Ότι οι αστοί, τα μονοπώλια, όπως και ο λαός καταπιέζονται από τους ξένους. Εξαφάνισαν, λοιπόν, την ταξική αντίθεση και τη μετέτρεψαν σε εθνική ή, καλύτερα, αστικοεθνική. (28/12)
Ολόκληρη η φράση στο κείμενό μας είχε ως εξής:
«Η σημερινή πραγματικότητα που χαρακτηρίζεται από τη μεγαλύτερη επίθεση και κατάλυση δικαιωμάτων των εργαζομένων, κατάλυση της λαϊκής κυριαρχίας, μετατροπής της Βουλής σε ένα μηχανισμό μετάφρασης και πρωτοκόλλησης αποφάσεων της Τρόικας, εκχώρησης και κυριαρχικών δικαιωμάτων στους δανειστές της χώρας, δείχνει ποιο πρέπει να είναι το πλαίσιο κάποιων άμεσων αιτημάτων, κάποιων αιχμών στην πολιτική των αριστερών κομμάτων». (Δρόμος 24/12)
Πρώτη λαθροχειρία. Ο συντάκτης πήρε ένα απόσπασμα από ολόκληρη τη φράση, την παραποίησε και την απέδωσε όπως την απέδωσε και έβγαλε τα εντελώς αυθαίρετα συμπεράσματα (π.χ. φτηνοκατασκευές του είδους «η κυβέρνηση πιέζεται από τους ξένους», «εξαφάνιση ταξικής αντίθεσης» και άλλα).
Στη συνέχεια, δείτε πώς παρουσιάζει τις προτάσεις –παραλείποντας τη θέση για την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ- που απορρέουν από αυτήν την εκτίμηση:
(...) «Αιτήματα όπως ‘‘να φύγει τώρα η Τρόικα’’, ‘‘να αρνηθούμε την πληρωμή του χρέους και να φύγουμε από την Ευρωζώνη’’, ‘‘να αγωνιστούμε για μια νέα μεταπολίτευση σε όφελος του λαού’’ κ.λπ. λείπουν εντελώς από τη γραμμή, τον τόνο, τη συνθηματολογία του ΚΚΕ».
Τι λέει με απλά λόγια; Η πρόταση αυτών που κατηγορούν το ΚΚΕ, το ΠΑΜΕ, τον Ριζοσπάστη για μη πολιτικοποίηση των αγώνων είναι να φύγουν οι ψεύτες και οι κλέφτες και όχι τα μονοπώλια, τα κόμματά τους (αυτοί είναι οι ψεύτες και οι κλέφτες), πρόταση υποταγής του κινήματος σε άλλη αστική διακυβέρνηση, που θα διώξει την Τρόικα, θα αρνηθεί την πληρωμή του χρέους, θα φύγει από την Ευρωζώνη. (Ριζοσπάστης 28/12)
Ποια ήταν η δική μας πρόταση; «Αιτήματα όπως ‘‘να φύγει τώρα η Τρόικα’’, ‘‘να πέσει άμεσα η κυβέρνηση του ψέματος και της τρομοκρατίας’’, ‘‘να αρνηθούμε την πληρωμή του χρέους και να φύγουμε από την Ευρωζώνη’’, ‘‘να αγωνιστούμε για μια νέα μεταπολίτευση σε όφελος του λαού’’ κ.λπ. λείπουν εντελώς από την γραμμή, τον τόνο, τη συνθηματολογία του ΚΚΕ». (Δρόμος 24/12)
Η αντιπαράθεση συνεχίζεται κατ’ αυτόν τον τρόπο σ’ όλο το κείμενο. Ο Ριζοσπάστης, στην προσπάθειά του να στηρίξει τη θέση ότι ο Δρόμος κάνει κριτική στο ΚΚΕ από «πλευράς ΠΑΣΟΚ», ότι είναι δύναμη που θέλει να βοηθήσει το καπιταλιστικό σύστημα, συγκαλύπτει, διαστρέφει τη θέση-αιχμή του Δρόμου ότι πρέπει να πέσει άμεσα η κυβέρνηση του ψέματος και της τρομοκρατίας. Η κοπτοραπτική της διαστρέβλωσης έχει πλέον την τιμητική της. Η ευπρέπεια στην αντιπαράθεση χάνεται.
Ποια είναι η δυσκολία του ΚΚΕ
Ας σοβαρευτούμε, όμως. Η δυσκολία του ΚΚΕ προέρχεται από το γεγονός ότι το αίτημα «να φύγει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και όλος ο πολιτικός κόσμος του Μνημονίου» απουσιάζει από τη συνθηματολογία του. Αυτό όμως σήμερα είναι το νευραλγικό. Η απαίτηση για συγκεκριμένο αντικυβερνητικό αγώνα προσανατολίζει. Δείχνει πού πρέπει να στραφούν τα πυρά του κινήματος. Πώς δημιουργούνται δυσκολίες για την άρχουσα τάξη. Μια κυβέρνηση που μπαίνει στο στόχαστρο του λαϊκού κινήματος και πέφτει κάτω από την ανάπτυξη λαϊκών αγώνων ή ακόμα και μεγάλων ξεσπασμάτων-εξεγέρσεων δεν είναι διόλου μικρό πράγμα για την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Αν, λοιπόν, ακολουθηθεί ένας τέτοιος δρόμος και τεθεί ένας τέτοιος στόχος (πλάι σε μια σειρά άλλους), τότε θα αλλάξει η εικόνα όλου του κινήματος. Προϋποτίθεται όμως αντίστοιχη αλλαγή γραμμής του ΚΚΕ.
ΣύνοψηΗ άρνηση να τεθούν πολιτικοί στόχοι που πραγματικά να «πονάνε» σήμερα και τώρα το σύστημα (σαν αυτούς που αναφέρθηκαν), η πολιτική συμπεριφορά και οι αποστάσεις που παίρνει ο χώρος του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ από άλλες δυνάμεις και κινητοποιήσεις που έχουν μαζικό χαρακτήρα και ιδίως οι ξεχωριστές συγκεντρώσεις του, η άρνηση να οικοδομηθεί ένα πλατύ μέτωπο αποτροπής της εξαθλίωσης του λαού μέσω της πολιτικής του χρέους, η επίθεση που πραγματοποιεί σε δυνάμεις που κινούνται στα αριστερά του δείχνουν μια πολιτική συμπεριφορά που παρά τα παχιά λόγια για ταξικούς πολέμους ενάντια στο κεφάλαιο κ.λπ. δεν πιέζει, δεν ενοχλεί πολύ, δεν προκαλεί ανησυχία.
Η ανησυχία της αστικής τάξης (στη χώρα μας και πανευρωπαϊκά) την τρέχουσα περίοδο προκαλείται από τα ξεσπάσματα της λαϊκής οργής και όχι από την πολιτική της Αριστεράς σε όλες τις εκδοχές της. Φαίνεται όμως πως και το ΚΚΕ εκτιμά ότι υπάρχουν οι όροι να αναπτυχθούν κινήματα και κινήσεις και μάλιστα με μαζικά χαρακτηριστικά που θα ξεπερνούν τη γραμμή και τα όρια που το ίδιο νομίζει ότι σηκώνει η κατάσταση. Δεν απεργεί μόνο το ΠΑΜΕ, δεν υπάρχει μια μοναδικότητα και αποκλειστικότητα στον αγώνα και, κυρίως, στις γενικές απεργίες - που είναι κάτι διαφορετικό από μια κομματική πετυχημένη συγκέντρωση. Οι δυνάμεις της οργανωμένης Αριστεράς μάλλον είναι μια μειοψηφία και επίσης οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ δεν είναι ούτε οι μόνες ούτε αυτές που πλειοψηφούν. Προετοιμάζεται επομένως μέσω της περιχαράκωσης από τέτοιες εξελίξεις και διαστρεβλώνοντας ή συκοφαντώντας δυνάμεις και κινήσεις. Το άρθρο του Θανάση Γκώγκου απηχεί αυτές τις ανησυχίες:
Ένα επιπλέον στοιχείο αλλά όχι νέο, που πρέπει να αξιολογηθεί, είναι ο συντονισμός στην επίθεση απέναντι στο ΚΚΕ και το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα με την ίδια επιχειρηματολογία από ορισμένα ΜΜΕ και αριστερίστικες ομάδες. (Ριζοσπάστης 2/1/2011)
Και η ανακοίνωση της Ν.Ε. Λαρίσης του ΚΚΕ περίπου το ομολογεί:
Αυτή τη στιγμή το ΝΑΡ, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, την ΚΟΕ, τους έχει επιλέξει η αστική εξουσία για να αντικαταστήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ που απέτυχε να χτυπήσει το ΚΚΕ, να του αποσπάσει κύρος και δύναμη. Έτσι προβάλλονται με κάθε ευκαιρία και αυτό συμβαίνει τόσο σε κεντρικά Μέσα ενημέρωσης αλλά και στον τοπικό Τύπο και τα ντόπια τηλεοπτικά κανάλια, την ίδια στιγμή που αποσιωπούνται η δράση και οι κινητοποιήσεις του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ.
Σύγχυση ή κάτι άλλο;
Το φινάλε των άρθρων του Ριζοσπάστη στην αντιπαράθεση προς το Δρόμο και τις δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, είναι μπερδεμένα, δυσνόητα ή και αποκαλυπτικά.
Παράδειγμα πρώτο:«Και συνεπείς στο ρόλο που έχουν αναλάβει, τους έχουν αναθέσει, δεν έχει και μεγάλη διαφορά, πασχίζουν να τον εκπληρώσουν. Στο ζήτημα αντιμετώπιση της κρίσης σε όφελος των μονοπωλίων ή σε όφελος του λαού βρίσκονται στη μέση, δηλαδή με την Ελλάδα ενάντια στους ξένους. Που σημαίνει ανάπτυξη για την Ελλάδα, δηλαδή για τα μονοπώλια και όχι για το λαό, δηλαδή την Ελλάδα της λαϊκής εξουσίας» (άρθρο με υπογραφή Ι.Λ. στο Ριζοσπάστη 28/12). Βγάλατε συμπέρασμα; Καταλάβατε τι θέλει να πει ο ποιητής; Ούτε εμείς. Μάλλον σύγχυση στο κρανίο…
Παράδειγμα δεύτερο«Στις σημερινές συνθήκες το ΚΚΕ διεξάγει σκληρό μακροχρόνιο αγώνα, για να εδραιωθεί και να βαθύνει ο αντιιμπεριαλιστικός αντιμονοπωλιακός προσανατολισμός του λαϊκού κινήματος, κόντρα στις προτάσεις ενσωμάτωσης, διαχείρισης και ταξικής συνεργασίας. Η απάντηση πρέπει να είναι μία: Καμία αναστολή και περιορισμός αγώνων, καμία ευθυγράμμιση με κινητοποιήσεις που επιδιώκουν μέσω αγώνων, το προσκύνημα της τάξης μας. Τώρα κλιμακώνεται ο πραγματικός πόλεμος» (άρθρο Θανάση Γκόκου στο Ριζοσπάστη 2/1/2011). Ποιες είναι οι κινητοποιήσεις που μέσω αγώνων επιδιώκουν το προσκύνημα της εργατικής τάξης; Ή μήπως ομολογείται ένας φόβος για μη ελεγχόμενες από το κόμμα κινητοποιήσεις και αγώνες;
